Written by W przypadku wojny umowy ubezpieczeniowe z reguły obowiązują do naturalnej daty wygaśnięcia, ale należy uznać, że zakres ochrony ubezpieczeniowej jest bardzo ograniczony, gdyż straty bezpośrednio lub pośrednio związane ze zdarzeniami wojennymi są wyłączone w prawie wszystkich liniach biznesowych.
16 marca 2022 r.
Wojna w Ukrainie, która trwa od 24 lutego, oraz reakcja świata zachodniego w postaci sankcji gospodarczych wobec Rosji, ma istotny wpływ na biznes, w tym również na branżę ubezpieczeniową. My, jako brokerzy ubezpieczeniowi zajmujący się ryzykami zlokalizowanymi w Ukrainie i w Rosji, których klientami są rosyjskie osoby prawne lub fizyczne, czujemy się zobowiązani zajmować się tymi skutkami.
Ubezpieczenie ryzyka w Ukrainie
Zgodnie z definicją aktuarialną całe terytorium Ukrainy jest klasyfikowane jako strefa wojny, a surowe sankcje dotyczą również terytoriów Krymu, Ługańska i Doniecka.
W przypadku wojny umowy ubezpieczeniowe na ogół obowiązują do czasu ich naturalnego wygaśnięcia, ale zakres ochrony ubezpieczeniowej należy oceniać jako bardzo ograniczony, ponieważ szkody pozostające w bezpośrednim lub pośrednim związku ze zdarzeniami wojennymi są wyłączone w prawie wszystkich liniach biznesowych. Problem pojawia się również w przypadku szkód, które same w sobie są jeszcze objęte ubezpieczeniem, ale nie jest możliwe spełnienie obowiązków stanowiących warunek wstępny wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela. Należy to oceniać indywidualnie dla każdego przypadku.
Firmy ubezpieczeniowe spoza Ukrainy nie są gotowe do przedłużania lub odnawiania umów ubezpieczeniowych ani do podejmowania nowej działalności ze względu na sytuację wojenną i związane z nią utrudnienia w realizacji kontraktów. Ubezpieczyciele z siedzibą w Ukrainie działają obecnie w trybie awaryjnym i mogą świadczyć usługi jedynie w bardzo ograniczonym zakresie. Należy zatem założyć, że zapewnienie odpowiedniej ochrony ubezpieczeniowej w Ukrainie będzie wiązało się z dużymi trudnościami.
Ubezpieczenie ryzyka w Rosji
Rosja nie jest strefą działań wojennych, dlatego istniejące zobowiązania i umowy dotyczące ochrony ubezpieczeniowej są w zasadzie w pełni ważne. Rosja jest jednak dotknięta sankcjami nałożonymi przez ONZ, UE, USA i Wielką Brytanię, które obejmują zakaz świadczeń ubezpieczeniowych dla niektórych osób, firm i organizacji, a także niektórych towarów i produkcji (sankcje sektorowe). Sankcje te muszą być przestrzegane przez wszystkich obywateli państw lub wspólnot państw, które je wydały, pod groźbą kary finansowej.
O ile zadaniem brokera ubezpieczeniowego nie może być doradzanie klientom w zakresie sankcji związanych z dostawami towarów lub transakcjami finansowymi, o tyle do jego obowiązków należy dostarczanie informacji o możliwościach ubezpieczenia ryzyka, o ile są one prawnie dopuszczalne w świetle sankcji, oraz podejmowanie odpowiednich działań w celu uzyskania ochrony ubezpieczeniowej.
Oprócz wspomnianych tu pokrótce sankcji, wszyscy zachodni ubezpieczyciele i reasekuratorzy zdecydowali się obecnie nieoferować żadnych nowych możliwości rosyjskim ubezpieczycielom. Federacja Rosyjska zareagowała na to, zakazując rosyjskim ubezpieczycielom współpracy z partnerami zagranicznymi – tj. ubezpieczycielami i brokerami ubezpieczeniowymi – z “nieprzyjaznych krajów”, w tym ze wszystkich państw członkowskich UE. Zakaz trwa do końca bieżącego roku. W ten sposób Rosja jest odizolowana od międzynarodowego rynku ubezpieczeń. Najwięksi międzynarodowi brokerzy ubezpieczeniowi wycofali się z Rosji, a ubezpieczyciele posiadający filie w Rosji najprawdopodobniej pójdą w ich ślady.
Jeżeli interesy klientóww Rosji wymagają ochrony ubezpieczeniowej, zaleca się kontakt z rosyjskim brokerem ubezpieczeniowym, który może uzyskać wymaganą ochronę. Brokerzy ubezpieczeniowi, a także inne firmy nie mogą kontaktować się z większością rosyjskich ubezpieczycieli, ponieważ znajdują się na liście sankcji. Rosyjski rynek ubezpieczeniowy skupia wielu profesjonalnych ubezpieczycieli, wspieranych obecnie przez państwowe towarzystwo reasekuracyjne, dzięki czemu mogą zaoferować rozsądną ochronę ubezpieczeniową. Należy jednak pamiętać, że ubezpieczenie jest możliwe tylko w rublach, prawdopodobnie dostępne są niższe sumy ubezpieczenia niż te, które mogą być potrzebne, a w wyniku sankcji siła finansowa tych ubezpieczycieli również ucierpi w przyszłości.
Białoruś
Skala współzależności gospodarczych Europy z Białorusią jest znacznie mniejsza niż w przypadku relacji z Rosją, ale można założyć, że z jednej strony sankcje będą w coraz większym stopniu dotyczyć także tego kraju, a z drugiej strony zachodnia branża ubezpieczeniowa całkowicie wycofa się ze współpracy z tamtejszymi ubezpieczycielami.
Należy pamiętać, że wszystkie informacje oparte są na aktualnym stanie rozwoju wydarzeń w konflikcie zbrojnym w Ukrainie i w każdej chwili mogą nastąpić zmiany.
Andreas Krebs
Head of Insurance Mediation Services
T +43 5 0404 229