Written by … zostawiając ślady ekologiczne. Aktualne pytanie brzmi: czy zarządzanie ryzykiem może przyczynić się do bardziej zrównoważonego rozwoju i czy realizacja celów ESG stanie się w ogóle kryterium ubezpieczalności?
Mało która firma nie martwi się dziś o swój ślad ekologiczny. Dekarbonizacja procesów produkcyjnych i łańcuchów dostaw, efektywne wykorzystanie energii oraz oszczędne korzystanie z cennych zasobów takich jak ziemia, woda i surowce, to ważne tematy w agendzie korporacyjnej ESG.
Transformacja krajobrazu ryzyka
Oprócz wyzwań i konsekwencji zmian klimatycznych, nasze otoczenie zmieniają również inne zagrożenia systemowe. Szanse i zagrożenia związane z cyfryzacją, skutki Covid-19 dla państwa, społeczeństwa i gospodarki, ale także rozwój demograficzny i wynikający z niego niedobór wykwalifikowanych pracowników w wielu branżach, prowadzą do fundamentalnej transformacji krajobrazu ryzyka wielu firm.
Klasyczne rodzaje ryzyka obejmują aktywa materialne, które można wykazać w bilansie, takie jak fabryki, nieruchomości, maszyny i zapasy. W 1975 r. – zgodnie z corocznym badaniem przeprowadzonym przez Ocean Tomo – 83% całkowitej wartości rynkowej firm reprezentowanych w indeksie giełdowym Standard & Poor’s 500 stanowiły aktywa materialne. Od tamtej pory udział ten stale maleje i w 2020 r. wyniósł zaledwie 10%. Oznacza to, że na wartość przedsiębiorstwa składają się dziś przede wszystkim aktywa niematerialne, takie jak własność intelektualna, powiązania, wartości marki, dane i relacje z klientami. Wartości te są obecnie w przeważającej części zagrożone. Zrównoważone zarządzanie ryzykiem musi jednak uwzględnić tę zmianę w zakresie ryzyka.
Czy krajowe firmy poświęcają odpowiednią uwagę transformacji swojego krajobrazu ryzyka? Czy wykorzystują zasoby w sposób ukierunkowany i opracowują nowe rozwiązania w zakresie zarządzania i finansowania tych ryzyk, czy raczej nadal dochodzi do targowania się o procenty na bazarze ubezpieczeniowym, aby jak najtaniej uplasować (klasyczne) ryzyka, które odchodzą w cień?
Czy zrównoważony rozwój zmienia ryzyko?
Obecnie inwestycje w zrównoważony rozwój są jedną z najważniejszych sił napędowych innowacji. Generują dodatkowe możliwości rozwoju i tym samym przyczyniają się do zwiększenia wartości przedsiębiorstwa. Ale co oznacza program zrównoważonego rozwoju firmy dla zarządzania ryzykiem i ubezpieczeniami?
Dekarbonizacja w centrum uwagi
Oczywiste jest, że inwestycje mające na celu osiągnięcie konkretnych celów ESG mają bezpośredni wpływ na ryzyko operacyjne. Centralnym zagadnieniem w walce ze zmianami klimatu jest dekarbonizacja procesów produkcyjnych i łańcuchów dostaw. Zastąpienie paliw kopalnych przez alternatywne źródła lub nośniki energii prowadzi do powstania nowych zagrożeń w przemyśle. Zastosowanie ekologicznego wodoru zamiast węgla w przemyśle stalowym lub wykorzystanie energii elektrycznej do opalania pieców obrotowych lub tunelowych stawia zupełnie nowe wyzwania dla zarządzania ciągłością działania. Awaria zasilania po ponadregionalnym blackoucie nie tylko utrudni kontynuację pracy wielu zakładów przemysłowych, ale stworzy też w niektórych branżach możliwości wystąpienia znacznych szkód materialnych, np. z powodu nagłego wyłączenia zautomatyzowanych procesów.
Dla wielu producentów możliwość recyklingu i ponownego wykorzystania użytych surowców oraz materiałów stanowi najwyższy priorytet przy opracowywaniu nowych produktów. Kluczową rolę odgrywa tu zrównoważony rozwój łańcuchów dostaw. Wymagania dotyczące zarządzania jakością zmieniają się również w przypadku stosowania surowców wtórnych lub zupełnie nowych materiałów. Nośnikiem określonych celów ESG staje się sam produkt i jego zastosowanie. Na przykład w przemyśle tekstylnym wprowadza się nowe materiały lub procesy w celu zmiany właściwości produktów, tak aby odzież wymagała rzadszego prania, co zmniejsza zużycie wody.
Kompleksowy model biznesowy
Aby przetrwać w czasach globalnej konkurencji, wiele firm rozszerzyło swój model biznesowy. Zintegrowano nowe kompetencje, prezentując przedsiębiorstwa jako platformy dla całościowych rozwiązań. Ponadto, istotne jest zaangażowanie dostawców w realizację celów ESG. Dlatego też producenci często działają jako konsultanci dla swoich klientów, aby podzielić się swoją wiedzą fachową w dziedzinie zrównoważonego rozwoju na każdym etapie łańcucha dostaw.
Dla przykładu, przemysł papierniczy wspiera swoich klientów z branży spożywczej innowacyjnymi rozwiązaniami w zakresie opakowań nadających się do recyklingu. Wszystkie te zmiany pociągają za sobą zmianę ryzyka w zakresie odpowiedzialności operacyjnej i odpowiedzialności za produkt. Rozszerzenie łańcucha wartości producenta materiałów budowlanych o dodatkowe usługi, takie jak doradztwo i planowanie w zakresie budownictwa energooszczędnego, prowadzi również do nowych rodzajów ryzyka związanego z utratą aktywów, które należy uwzględnić w zrównoważonym zarządzaniu ryzykiem.
Ubezpieczyciel może nawet zinterpretować inwestycje w zrównoważony rozwój jako wzrost ryzyka, a więc jako wadę. Odpowiednie zarządzanie ryzykiem i ubezpieczeniami musi w znacznym stopniu przyczyniać się do zarządzania negatywnymi zmianami ryzyka.
W kwietniu 2021 r. Komisja Europejska przyjęła ambitny i kompleksowy pakiet środków, w tym także rozporządzenie delegowane w sprawie unijnej taksonomii klimatycznej. Pakiet ten ma pomóc w skierowaniu większej ilości środków finansowych na zrównoważone działania w UE. Rozporządzenie zaś umożliwi inwestorom inwestowanie w sposób zrównoważony i przyczyni się w znacznym stopniu do osiągnięcia przez Europę neutralności klimatycznej do 2050 r.
Działania podjęte przez branżę ubezpieczeniową
Branża ubezpieczeniowa również podejmuje pierwsze kroki w kierunku neutralności klimatycznej. W ramach zainicjowanego przez ONZ sojuszu Net Zero Insurance Alliance (NZIA), ośmiu wiodących światowych ubezpieczycieli i reasekuratorów zobowiązało się do indywidualnego przekształcenia swoich portfeli ubezpieczeniowych do 2050 r. w firmy o zerowej emisji gazów cieplarnianych. Ze względu na korzystniejsze koszty kapitałowe można się również spodziewać ekologizacji underwritingu, co doprowadzi do zwiększenia dostępności zdolności produkcyjnej dla przedsiębiorstw działających w sposób zrównoważony.
Zrównoważone zarządzanie ryzykiem
Popularność zyskuje koncepcja, że firmy z ambitnymi celami ESG stanowią również mniejsze ryzyko dla rynku ubezpieczeniowego. Z tego powodu pojawiły się już pierwsze zapowiedzi zapewnienia pojemności dla przedsiębiorstw o dobrych wynikach ESG. Statystyki wyraźnie wskazują, że zmiany klimatyczne doprowadzą do znacznego wzrostu liczby szkód spowodowanych zagrożeniami naturalnymi. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku strat spowodowanych pożarami, gdzie znacznie wzrośnie udział szkód ubezpieczonych od nakładających się na siebie pożarów lasów.
Wnioski
W ramach gospodarki neutralnej dla klimatu, zarządzanie ryzykiem oparte na zrównoważonym rozwoju będzie ważnym elementem przyszłościowej strategii zarządzania ryzykiem. Jako specjalista w dziedzinie ryzyka, GrECo opracowuje progresywne modele ESG, aby zwiększyć elastyczność swoich klientów, towarzysząc im z innowacyjnymi rozwiązaniami w zrównoważonej przyszłości.
Czym jest ESG?
Environmental Social Governance (ESG) – po polsku Środowisko, Społeczna odpowiedzialność i Ład korporacyjny – jest terminem określającym nowy standard korporacyjnej odpowiedzialności środowiskowej, społecznej i etycznej. Temat ten nabrał nowego rozmachu, zwłaszcza od czasu wprowadzenia Zrównoważonych Celów ONZ. Trzy litery ESG oznaczają trzy obszary odpowiedzialności związane ze zrównoważonym rozwojem.
E oznacza środowisko. Dotyczy to zanieczyszczenia, zagrożeń dla środowiska, emisji gazów cieplarnianych i kwestii związanych z efektywnością energetyczną.
S to społeczna odpowiedzialność. Odnosi się to do bezpieczeństwa pracy, ochrony zdrowia, różnorodności i zaangażowania społecznego.
G to ład korporacyjny: odnosi się do wartości korporacyjnych, zgodności, procesów sterowania i kontroli oraz zarządzania ryzykiem.
Każda firma może sama określić i zważyć swoje cele ESG. Jednak w związku z rosnącym znaczeniem ESG dla inwestorów, rośnie również presja opinii publicznej na spółki. W międzyczasie kryteria ESG są również uwzględniane w analizie papierów wartościowych.
Related Insights
Georg Winter
CTO GrECo International Holding AG
Risk & Insurance Technique
T +43 5 0404 335