Garść porad dla rolników, którzy już posiadają ubezpieczenie upraw, oraz dla tych, którzy zamierzają nabyć taki produkt.

Niekorzystne zjawiska pogodowe są częstymi towarzyszami naszego życia. Nawet mając długoletnie doświadczenie, trudno przewidzieć pogodę. Globalne zmiany klimatu i towarzyszące im ryzyko skłaniają nas do zastanowienia się, jak możemy ubezpieczyć się na wypadek tej niewiadomej.

Dlaczego potrzebuję ubezpieczenia upraw? 

W obszarze zarządzania ryzykiem w rolnictwie istnieje kilka podstawowych narzędzi radzenia sobie z ryzykiem pogodowym. Wśród nich możemy wymienić:

  • korzystanie z prognoz pogody;
  • stosowanie systemów nawadniających;
  • technologie minimalnej uprawy;
  • stosowanie bardziej odpornych na suszę odmian/hybryd;
  • dywersyfikacja upraw, odmian/hybryd, obszarów i terminów siewu;
  • pożyczki zewnętrzne, wsparcie rządowe, pomoc od przyjaciół w razie straty.

Czy to wystarczy, aby mieć pewność, że rolnik będzie miał zagwarantowane plony i wyniki finansowe?

Nie, oczywiście, że nie.
 
Najlepsze technologie nawadniania i retencji wody pomogą zapobiec lub złagodzić straty, ale niestety nie w pełnym zakresie. To tak, jak w lotnictwie, gdzie ludzie troszczą się o to, by loty były jak najbezpieczniejsze, ale na pokładzie są jeszcze nadal spadochrony i maski tlenowe.

Niektórzy rolnicy opierają się na strategii rekompensowania strat z lat niekorzystnych nadwyżką plonów z lat pomyślnych. Praktyka ta staje się jednak coraz bardziej problematyczna, gdyż częściej niż dotychczas mamy do czynienia z kolejnymi złymi latami (np. 2018 i 2019 w Polsce i na Litwie). Czasami zdarzają się nawet 3 złe lata z rzędu. Wyobraźcie sobie to tylko!

Co więcej, taka strategia zabezpieczania się przed stratami wymaga jeszcze większych nakładów finansowych niż zakup ubezpieczenia. Jako rolnik możesz powiedzieć: „Nie kupię teraz nowego sprzętu, ponieważ muszę zamrozić swoje fundusze, aby pokryć straty spowodowane kolejną suszą”.

W niektórych krajach Europy Środkowo-Wschodniej rolnicy nie mają długoterminowej strategii zarządzania ryzykiem i po prostu żyją z dnia na dzień mimo ryzyka, z którym mają do czynienia. Jeśli w jakiejś perspektywie myślisz o sprzedaży swojego gospodarstwa, wartość Twojego biznesu będzie znacznie wyższa, jeśli będziesz miał stabilny roczny przychód, wspierany przez skuteczną politykę ubezpieczenia upraw.

I nie zapominajmy o zdrowiu! Rolnik lepiej śpi, gdy ma odpowiednie ubezpieczenie. Czuje się bezpieczniej, zwłaszcza gdy ochronę oferuje mu renomowana firma ubezpieczeniowa, której zależy na długotrwałej współpracy.

Znajdź właściwą firmę ubezpieczeniową

Ubezpieczenia opierają się na zaufaniu. Przed podjęciem decyzji o podpisaniu umowy warto dokładnie sprawdzić ubezpieczyciela. To prawda, że czasami zdarzają się skargi na produkty i firmy ubezpieczeniowe. Trzeba jednak pamiętać, że ludzie mają tendencję do mówienia 10 razy częściej o złych doświadczeniach niż o zdarzeniach pozytywnych. Z drugiej strony, brak zaufania może być wynikiem nieporozumienia. Przede wszystkim radzimy naszym klientom z sektora rolniczego, aby zrozumieli, kim naprawdę są ich ubezpieczyciele.

Kwestie, które warto rozważyć i zapytać o nie swojego agenta ubezpieczeniowego:

  • Kto jest udziałowcem zakładu ubezpieczeń?
  • Od jak dawna zakład istnieje?
  • Kto reasekuruje ryzyko szkód w Państwa uprawach?
  • Ile tak naprawdę ubezpieczyciel wypłaci z własnych środków w przypadku zdarzenia katastroficznego, tj. jeśli inni rolnicy również poniosą szkody?
  • Jaki był stosunek między zebranymi składkami ubezpieczeniowymi a wypłatami w przeszłości?
  • Ile osób z wykształceniem rolniczym lub praktycznym doświadczeniem w tej dziedzinie pracuje u ubezpieczyciela?
  • Ile umów ubezpieczenia upraw ma w swoim portfelu i ile roszczeń ubezpieczeniowych zostało sprawnie obsłużonych?
  • Czy poszczególne szkody w uprawach wiązały się ze znacznymi odszkodowaniami?
  • Czy są rolnicy, którzy otrzymali wysokie wypłaty i mogą polecić tę firmę ubezpieczeniową?

Zidentyfikuj luki w swojej ochronie ubezpieczeniowej

Drugą istotną kwestią, jest zrozumienie ochrony ubezpieczeniowej.

Na rynkach Europy Środkowo-Wschodniej trudno znaleźć idealne ubezpieczenie upraw. Ze względu na charakter samego rolnictwa, znalezienie idealnego rozwiązania ubezpieczeniowego nie jest łatwe. Istnieją rynki ubezpieczeniowe, które dzięki wieloletniej tradycji partnerstwa publiczno-prywatnego w rolnictwie osiągają pewien poziom doskonałości. Jednak w większości przypadków nie działają one w naszej części Europy… Bardzo często słyszymy od europejskich ubezpieczycieli o ich „niskim apetycie na ryzyko”.

Do sprawdzenia ubezpieczenia proponujemy następującą listę kontrolną:

  • Czy suma ubezpieczenia jest wystarczająco wysoka, aby pokryć ewentualną szkodę?
  • Jak ustala się sumę ubezpieczenia?
  • Kiedy rozpoczyna się i kończy ochrona ubezpieczeniowa?
  • Jak szybko uprawy będą się kwalifikowały do ubezpieczenia?
  • Czy odszkodowanie będzie ograniczone?
  • Jak szacuje się straty w plonach?
  • Jaką metodę stosuje się do obliczania przewidywanego plonu?
  • Czy wszystkie ryzyka są objęte ochroną?
  • Jak wysoki jest Twój udział własny?
  •  Jak jest ustalony udział własny (na pole, na szkodę, na uprawę, na gospodarstwo)?
  • Czy są jakieś dodatkowe udziały własne lub franszyzy?
  • Czy wszystkie moje uprawy są ubezpieczone?

Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z ubezpieczaniem upraw, doradzamy również symulacje historycznych wypłat. Jakie otrzymałbyś odszkodowanie, posiadając tę polisę w przeszłości, tzn. gdyby Twoja szkoda rzeczywiście wystąpiła?

W perspektywie krótkoterminowej ubezpieczenie zawsze kosztuje więcej, niż można otrzymać w ramach wypłaty odszkodowań. Należy jednak pamiętać, że składka ubezpieczeniowa musi zawierać rezerwy na prawdopodobieństwo wystąpienia katastrof i ewentualne odchylenie od krótkoterminowych (10-15 lat) statystyk. W Twoim gospodarstwie mogą wystąpić szkody, których nie doświadczyłeś wcześniej. Ponadto tendencja do zmian klimatycznych nie jest optymistyczna i z reguły nie wskazuje na lepsze plony. To wszystko musi mieć odzwierciedlenie w składce.

Jeżeli czegoś nie można ubezpieczyć (niższy udział własny, wyższy limit, określone zdarzenie, wczesny okres ryzyka itp.), należy pamiętać, że niektóre luki w ochronie ubezpieczeniowej można zlikwidować za pomocą alternatywnych rozwiązań w zakresie transferu ryzyka, takich jak ubezpieczenie parametryczne, derywaty pogodowe lub towarzystwa ubezpieczeniowe typu captive.

Zwróć uwagę na sformułowania dotyczące ubezpieczeń

Oczywiście zgadzam się, że sformułowania dotyczące ubezpieczeń są nudne i trudne do odczytania, ale „diabeł tkwi w szczegółach”. Kiedy nadejdzie duża szkoda, wszystkie te szczegóły będą miały znaczenie.

Prosimy o zwrócenie uwagi na następujące kwestie w umowach ubezpieczeniowych:

  • Czy umowa ubezpieczeniowa jest kompletna i zawiera wszystkie istotne sformułowania? Może się zdarzyć, że niektóre warunki ubezpieczenia nie zostaną przedstawione do wglądu. Mogą one zawierać dodatkowe wyłączenia lub inne ważne klauzule.
  • Nie powinno być sprzeczności między poszczególnymi sformułowaniami. W przeciwnym razie potrzebna jest dodatkowa klauzula, która wyjaśnia, które z nich jest właściwe w danej sytuacji.
  • Czy ubezpieczyciel ma prawo do jednostronnego wypowiedzenia umowy w trakcie jej trwania?
  • Jakie są definicje ubezpieczonych ryzyk?
  • Jakie są zastrzeżenia dotyczące zmiany ryzyka w trakcie trwania umowy?
  • Czy proces likwidacji szkód jest w pełni i czytelnie opisany?
  • Czy wszystkie dokumenty i załączniki związane z umową ubezpieczenia (w tym raport kontroli upraw) są podpisane przez osoby upoważnione?
  • Czy zakład ubezpieczeń ma obowiązek niezwłocznego przekazania klientowi oryginału raportu z kontroli upraw lub raportu wyceny szkody?
  • Czy wyznaczono termin oględzin i sporządzenia wyceny po wystąpieniu szkody?
  • Czy rolnik może pozostawić kilka próbek w celu uzyskania alternatywnej opinii?
  • Jak jest zdefiniowana „klauzula rażącego niedbalstwa”?
  • W jakim terminie ubezpieczyciel musi przedstawić decyzję o wypłacie odszkodowania?

Jak znaleźć właściwego partnera

I na koniec: nigdy nie bądź sam! Poszukaj partnera, który może Ci pomóc w rozwiązywaniu problemów z ubezpieczeniami lub firmami ubezpieczeniowymi. Możesz skorzystać z pomocy profesjonalnego brokera, mającego odpowiednie kwalifikacje i doświadczonego w ubezpieczeniach, który dokładnie zna rynki ubezpieczeniowe i posiada dobre relacje biznesowe z ubezpieczycielami upraw.

Artykuł ukazał się w magazynie Spotlight “Grunt to zarządzanie ryzykiem” w lutym 2022 roku.

Maksym Shylov

Group Practice Leader
Food & Agriculture

T +48 22 39 33 211